Wprowadzona przez partię Baas czarno-biało-czerwona flaga z dwiema gwiazdkami pozostaje oficjalną flagą Syrii. Od kilku dni na ulicach, prywatnych domach i instytucjach w znacznej części Syrii powiewa jednak zamiast niej flaga rebeliantów używana od 2011 roku. 

W polskich mediach pojawia się sporo doniesień na ten temat, a niektóre są tak absurdalne, że nie wiemy, czy się śmiać, czy płakać. Np. informacja, że zieleń w “nowej” fladze oznacza…nadzieję. Tłumaczymy więc o co chodzi z syryjskimi flagami. 

• Flaga powstania arabskiego 

W 1916 roku wybuchło powstanie arabskie zainicjowane przez władcę Mekki Husajna ibn Alego. Jego celem było zrzucenie zależności od Imperium Osmańskiego i utworzenie niepodległego państwa arabskiego na terenach od Aleppo w Syrii do Adenu w Jemenie. Symbolem owego powstania była przyjęta przez Husajna ibn Alego flaga mająca reprezentować wszystkie kraje arabskie. Składała się ona z trzech poziomych pasów w kolorze czarnym, zielonym i białym z czerwonym trójkątem na maszcie.

Cztery kolory nawiązywały do ​​głównych dynastii historii arabskiej: Abbasydów, Fatymidów, Umajjadów i Haszymitów. Pojedyncza biała gwiazda na trójkącie oznaczała natomiast, że ​​jest to pierwsze niepodległe państwo arabskie. W marcu 1920 roku flaga powstania arabskiego została podniesiona w Damaszku, gdy ogłoszono powstanie niepodległego Królestwa Wielkiej Syrii, obejmującego obszar współczesnej Syrii, Libanu, Izraela i Jordanii. Na jego czele stanął syn Husajna ibn Alego – Fajsal.

• Flaga z okresu mandatu francuskiego

Królestwo Wielkiej Syrii przetrwało zaledwie dwa miesiące, po I wojnie światowej bowiem – wbrew brytyjskim zapewnieniom o utworzeniu niepodległego państwa arabskiego –  tereny zamieszkane przez Arabów podzielono na francuskie i brytyjskie terytoria mandatowe. Na mocy konferencji w San Remo z 1920 roku Francja otrzymała zwierzchność nad Syrią i Libanem.

Dwa lata później państewka Damaszek, Latakia, Aleppo i Dżabal ad-Duruz połączyły się, tworząc Federację Syryjską. Miało ono – rzecz jasna – własną flagę: poziomą, zielono-biało-zieloną z francuską flagą narodową w lewym górnym rogu. Flaga powstania arabskiego była w tym czasie używana tylko w wojnie partyzanckiej przeciwko władzom francuskim.

• Flaga niepodległej Syrii

W latach 30. XX wieku ustanowiono Republikę Syryjską pod francuskim mandatem. Przyjęta wówczas konstytucja mówiła, że flaga tego kraju będzie podzielona na trzy równoległe i równe kolory: najwyższy zielony, potem biały, a następnie czarny, przy czym pas biały zawierał położone w linii prostej trzy czerwone pięcioramienne gwiazdy. Zielony kolor flagi oznaczał czterech kalifów prawowiernych, biały reprezentował Umajjadów, a czarny symbolizował Abbasydów. Pierwotnie trzy czerwone gwiazdy reprezentowały trzy dystrykty Syrii: Aleppo, Damaszek i Deir ez-Zor – z czasem symbolika ta się zmieniła i pierwsza gwiazda reprezentowała dystrykty Aleppo, Damaszek i Deir ez-Zor, druga Dżabal ad-Duruz, a ostatnia Sandżak. 

W 1958 roku Syria połączyła się z Egiptem, tworząc Zjednoczoną Republikę Arabską. Unia ta miała flagę złożoną z czerwono-biało-czarnych pasów, ułożonych poziomo, z dwiema zielonymi pięcioramiennymi gwiazdami symbolizującymi oba kraje członkowskie. Syria używała tej flagi nawet po rozpadzie Zjednoczonej Republiki Arabskiej w 1961 roku. Dopiero trzy lata później przywrócono flagę niepodległościową, aby oddzielić Syrię od dawnej nieudanej unii.

• Flagi al-Asadów

Nową flagę przyjął prezydent Hafiz al-Asad z partii Baas, gdy w 1971 roku Syria dołączyła do Egiptu i Libii w Federacji Republik Arabskich. Zielone gwiazdy zostały zastąpione przez jastrzębia Kurajszytów – symbol plemienia Mahometa.

Jastrząb trzymał wstęgę z nazwą Federacji. Ta unia również się rozpadła, w marcu 1980 roku Hafiz al-Asad zastąpił obowiązującą w czasie jej trwania flagę nową: z dwiema gwiazdami. 

• Flaga rebeliantów z czasów wojny domowej

Podczas wojny domowej w Syrii, syryjska opozycja, reprezentowana przez Syryjską Radę Narodową, a następnie przez Narodową Koalicję Sił Rewolucyjnych i Opozycyjnych Syrii używała zmodyfikowanej wersji flagi niepodległościowej, użytej po raz pierwszy w 1932 roku. Opozycja chciała odróżnić się od obecnego rządu syryjskiego i opowiadała się za używaniem flagi używanej, gdy Syria uzyskała niepodległość od Francji.

W grudniu 2024 roku po niespełna dwutygodniowej ofensywie rebeliantów reżim Baszszara al-Asada upadł. W wielu miastach Syrii zaczęły powiewać używane przez nich flagi: z poziomymi pasami w kolorze zielonym, białym i czarnym oraz trzema czerwonymi gwiazdami w środku. Być może będzie to nowa flaga Syrii. 

Blanka Katarzyna Dżugaj

Konsultacja: dr Filip Jakubowski