Ne Zha jest dziś jedną z najbardziej rozpoznawalnych postaci chińskiej mitologii, a jego przygody, szczególnie w Chinach, fascynują zarówno dzieci, jak i dorosłych. Opowieści o nim są inspiracją w kinematografii, teatrze, ale także w grach wideo czy komiksach. 

Mit Ne Zha łączy w sobie wiele klasycznych motywów, takich jak cudowne narodziny, walki z demonami, poświęcenie życia dla dobra innych czy zwycięstwa dobra nad złem. To opowieść pełna cudów i jednocześnie uniwersalna legenda, która od wieków znajduje nowych odbiorców. Legenda kojarzona na całym świecie z kulturą oraz mitologią chińską, ale czy aby na pewno słusznie? Otóż nie do końca, ponieważ historia Ne Zha zaczyna się nie w Chinach, tylko w starożytnych Indiach. W hinduskiej tradycji pojawia się bóg bogactwa Kubera, który w buddyzmie zostaje jednym z czterech niebiańskich królów strzegących świata. Kubera był opiekunem skarbów i dobrobytu, a jego syn Nalakubara stał się pierwowzorem chińskiego Ne Zha. To właśnie od jego imienia wywodzi się chińska forma 哪.

吒 (Nǎzhā). Początkowo dla Chińczyków było to tylko obce brzmienie, które nie miało żadnego znaczenia, z czasem jednak Ne Zha zyskał nowe symbole i powiązania z lokalnymi wierzeniami, w tym między innymi taoizmem, pięcioma żywiołami i niebiańskimi bóstwami.

Dynastia Ming

Przełomowy moment w historii Ne Zha nastąpił w epoce dynastii Ming (XIV–XVII w.), kiedy powstała powieść Fengshen Yanyi (Inwestytura bogów). Książka w wyjątkowy sposób łączyła tradycję ludową, taoizm i wątki religijne, natomiast młody bohater przeszedł do historii dzięki swoim niezwykłym przygodom i heroicznej postawie wobec przeciwności losu. Od tego czasu Nezha stał się symbolem. Przede wszystkim symbolem młodzieńczej odwagi, ducha buntu i determinacji. 

W Fengshen Yanyi Ne Zha przedstawiony jest jako niezwykłe dziecko. Jego matka, czyli Lady Yin, nosiła ciążę przez trzy lata i sześć miesięcy, po czym wydała na świat kulę z mięsa, z której wyłonił się chłopiec obdarzony nadprzyrodzonymi zdolnościami. Ne Zha szybko zaczął się wyróżniać odwagą i mocą. Widoczne to było, gdy walczył z demonami czy stawał w obronie niewinnych. Ponadto jego największe wyczyny obejmowały pokonanie syna Smoczego Króla Wschodniego Morza. Nie wszystkie jego czyny były bezpieczne – nadprzyrodzone zdolności Ne Zha sprowadzały na jego rodzinę wielkie niebezpieczeństwo. Aby chronić rodziców chłopiec zdecydował się poświęcić własne ciało, jednak dzięki naukom taoistycznym odrodził się w postaci lotosu, jeszcze potężniejszy niż wcześniej. Od tej pory jest czczony jako nieśmiertelny wojownik i opiekun niewinnych, symbolizując odwagę, sprawiedliwość i poświęcenie.

Współcześnie

Dzisiaj Ne Zha nie pozostał jedynie bohaterem dawnych legend. Dzięki nowoczesnym adaptacjom filmowym, literackim i multimedialnym stał się ikoną popkultury. Największą popularność zdobył po sukcesie filmu animowanego z 2019 roku, który w krótkim czasie zdobył serca chińskiej publiczności, a także zwrócił uwagę widzów międzynarodowych. Od tego momentu wizerunek Ne Zha pojawia się w grach wideo, komiksach, kolekcjonerskich kartach i figurkach, a także w mniej oczywistych miejscach jak na przykład na samochodach, na które kierowcy przyklejają naklejki z jego podobizną. Popularność postaci jest również wyraźnie widoczna w chińskich mediach społecznościowych, takich jak WeChat i Xiaohongshu, gdzie użytkownicy publikują tysiące zdjęć i postów inspirowanych Ne Zha. 

Co ciekawe, fascynacja ta nie ogranicza się wyłącznie do dzieci czy nastolatków. Dorośli również aktywnie uczestniczą w świecie Ne Zha, komentują treści online, tworzą własne interpretacje bohatera, a także kolekcjonują gadżety związane z legendą. W Chinach powstają nawet kawiarnie i sklepy tematyczne, w których Ne Zha jest głównym motywem i dekoracją, a marki modowe wykorzystują jego wizerunek w limitowanych kolekcjach ubrań i akcesoriów.

Poza tym w ostatnich latach stał się również elementem międzynarodowego „dialogu kulturowego”. Jego postać zaczyna pojawiać się na zagranicznych festiwalach filmowych i w tłumaczeniach chińskich komiksów, a twórcy anime czy mangi coraz częściej odwołują się do jego legendy. Dzięki temu stopniowo przechodzi drogę od lokalnego bohatera mitologicznego do globalnego symbolu młodzieńczej odwagi i buntu.

Co ważne!

W tym roku, do chińskich kin trafiła kontynuacja animacji Ne Zha 2: W krainie potworów (哪吒之魔童闹海). Film, będący bezpośrednią kontynuacją hitu z 2019 roku, od razu przyciągnął miliony widzów i stał się prawdziwym wydarzeniem w chińskiej kinematografii. Tym razem sukces produkcji wyszedł daleko poza Chiny, bo Ne Zha 2 szybko stał się najwyżej zarabiającą animacją w historii kina, osiągając rekordowe przychody na poziomie ponad 2,2 miliarda dolarów. Krytycy chwalą film za spektakularne efekty wizualne, dynamiczne sceny akcji i emocjonalną głębię. Wersja anglojęzyczna z Michelle Yeoh w roli Lady Yin trafiła do kin w USA 22 sierpnia 2025 roku, Polacy mogą oglądać tę opowieść z polskim dubbingiem  od końca sierpnia 2025 roku.

Daria Marzec