W chińskiej tradycji kulturowej i filozofii kwiaty pełnią rolę nie tylko estetyczną, lecz także symboliczną, głęboko zakorzenioną w systemach myślowych, takich jak konfucjanizm (儒家, Rújiā), taoizm (道教, Dàojiào) i buddyzm (佛教, Fójiào).

Konfucjanizm (儒家, Rújiā)

Kwiaty symbolizują moralne cnoty i porządek społeczny, zgodnie z nauką o spełnianiu wyznaczonych ról i obowiązków, co przekłada się na harmonię społeczną. Są metaforą cnót takich jak lojalność (忠, zhōng), uczciwość (诚, chéng) i życzliwość (仁, rén).

Taoizm (道教, Dàojiào)

Postrzega kwiaty jako wyraz naturalnej harmonii i spokoju, podkreślając ich rolę w cyklu życia i przemijalności. Kwiaty zachęcają do życia zgodnego z naturą (自然, zìrán) i poddania się jej biegowi (无为, wúwéi).

Buddyzm (佛教, Fójiào)

Szczególnie ważny jest lotos (莲花, liánhuā), symbol czystości duchowej (清净, qīngjìng), odrodzenia (重生, chóngshēng) i oświecenia (觉悟, juéwù). Kwiaty są obecne w rytuałach i ikonografii buddyjskiej.

Kwiaty symbolizują cnoty takie jak:
● Czystość (纯洁, chúnjié)
● Wytrwałość (坚韧, jiānrèn)
● Lojalność (忠诚, zhōngchéng)
● Pokora (谦逊, qiānxùn)

W sztuce klasycznej – poezji, malarstwie i porcelanie – kwiaty są nośnikami tych wartości, często pojawiają się jako metafory ludzkich cnót i ideałów estetycznych.

Cztery szlachetne rośliny (四君子, Sì Jūnzǐ) i pory roku

W tradycji chińskiej szczególne miejsce zajmują tzw. „cztery szlachetne rośliny” (四君子, Sì Jūnzǐ), które reprezentują pory roku i odpowiadające im cechy charakteru:
● Śliwa (梅, méi) – zima (冬, dōng): symbol wytrwałości (坚韧, jiānrèn) i siły ducha w obliczu trudności.
● Orchidea (兰, lán) – wiosna (春, chūn): symbol czystości (纯洁, chúnjié) i elegancji (高雅, gāoyǎ).
● Bambus (竹, zhú) – lato (夏, xià): symbol siły (力量, lìliàng) i elastyczności (柔韧, róurèn).
● Chryzantema (菊, jú) – jesień (秋, qiū): symbol samotności (孤高, gūgāo) i niezależności (独 立, dúlì).

Symbolika wybranych kwiatów w Chinach

● Piwonia (牡丹, mǔdān) – symbolizuje bogactwo (富贵, fùguì), prestiż (声望, shēngwàng) i piękno (美丽, měilì). Nazywana „królową kwiatów” (花王, huāwáng).
● Lotos (莲花, liánhuā) – symbol czystości duchowej (清净, qīngjìng), odrodzenia (重生, chóngshēng) i związany z buddyzmem (佛教, Fójiào).
● Magnolia (玉兰, yùlán) – symbolizuje szlachetność (高贵, gāoguì) i kobiecość (女性, nǚxìng).
● Śliwa (梅花, méihuā) – oznacza odporność (坚强, jiānqiáng) i nadzieję (希望, xīwàng).
● Kwiat brzoskwini (桃花, táohuā) – symbol miłości (爱情, àiqíng), wiosny (春天, chūntiān) i kobiecości (女性, nǚxìng).

● Chryzantema (菊花, júhuā) – symbol długowieczności (长寿, chángshòu) i niezależności (独 立, dúlì).
● Kwiat osmantusa (桂花, guìhuā) – symbol sukcesu (成功, chénggōng), szczęścia (幸福, xìngfú) i jesieni (秋天, qiūtiān).
● Lilia (百合, bǎihé) – symbolizuje czystość (纯洁, chúnjié), piękno (美丽, měilì) i elegancję (优 雅, yōuyǎ). Jest często metaforą idealu kobiety – czystej, delikatnej i pełnej wdzięku. W tradycyjnej medycynie chińskiej bulwa lilii (百合, bǎihé) jest ceniona za właściwości łagodzące i uspokajające. Nazwa „百合” oznacza „setkę harmonii”, co wyraża życzenia pomyślności i zgodności w rodzinie.

Kwiaty w praktykach i świętach

● Lotos (莲花, liánhuā) jest obecny w buddyjskich rytuałach (佛教仪式, Fójiào yíshì) oraz podczas Święta Lampionów (元宵节, Yuánxiāo Jié).
● Kwiaty odgrywają ważną rolę w obchodach Chińskiego Nowego Roku (春节, Chūnjié), symbolizując pomyślność i odrodzenie.

● Piwonie (牡丹, mǔdān) są celebrowane podczas Festiwalu w Luoyang (洛阳牡丹节, Luòyáng Mǔdān Jié).
● Kwiaty mają szerokie zastosowanie w feng shui (风水, fēngshuǐ) oraz dekoracjach domowych (家居装饰, jiājū zhuāngshì), gdzie ich obecność sprzyja harmonii (和谐, héxié) i pomyślności (吉祥, jíxiáng).

Podsumowanie

Kwiaty w kulturze Chin mają głębokie i wielowymiarowe znaczenie, wykraczające poza ich estetyczny wygląd. Są nośnikami symboliki związanej z wartościami moralnymi, duchowością i filozofią.

Ada Konieczna